تحول دیجیتال و پیکهای موتوری روی اعصاب ما

امیر تقوی: مدیر آکادمی تحول دیجیتالی

این روزها در سایه تحول دیجیتال ، تنبلی ذاتی آدمها هر روز بیش از دیروز قابلیت بروز و ظهور پیدا کرده است. در دنیای آفلاین اگر میخواستیم کتاب بخریم باید به میدان انقلاب میرفتیم و بعد از زیر و رو کردن کلی کتابفروشی در آن هنگامه بی پایان کتاب مورد نظر را پیدا میکردیم یا اینکه دست از پا درازتر پس از صرف ساعتها وقت به خانه برمیگشتیم.

در دنیای آفلاین اگر میخواستی دارو یا میوه یا خواروبار و گل و شیرینی و هزار چیز دیگر بخری باید به خودت زحمت میدادی و از خانه خارج میشدی.

برای خرید لوازم آشپزخانه و مبلمان هم راهی نبود مگر رفتن به بورسهای محلی در هر شهر، جایی که دهها مغازه از یک صنف کنار هم قرار گرفته بودند و با راست و دروغهایشان گیجت میکردند.

در سایه تحول دیجیتال اما خرید بیمه و بلیط هواپیما و رزرو هتل و سفارش ماشین نو یا دست دوم و بازار مکاره اجناس دست دوم و هر چیز دیگری که فکرش را بکنید هم آنلاین شده است و برای هر کاری اقلا ۱۰ تا سایت و اپلیکیشن وجود دارد. از خرید میوه گرفته تا سفارش گل برای نامزد بازی و خرید زیورآلات و کتاب و هر چیز دیگری که فکرش را بکنید.

برای اینکه در میان صدها وبسایت مختلف (بخوانید فروشگاه مختلف) گیج و پریشان نشوید و وقتتان تلف نشود، یک سری وبسایت بوجود آمده است که کارشان معرفی محصولات مختلف، مقایسه آنها و ارائه بهترین پیشنهاد به شما است.

در واقع آن همه وقتی که ما برای مقایسه مابین محصولات مختلف و فروشنده های مختلف صرف میکردیم امروز در قالب وبسایتهایی که برای ما بهترین پیشنهادها و محصولات را در سراسر دنیا مقایسه کرده و معرفی میکنند تبدیل به یک جستجو و فیلتر ساده شده است.

اتفاقی که در حال وقوع است این است که در اثر تحول دیجیتال آن چیزی که در فرهنگ دنیای آفلاین اسمش فروشگاه بود دارد از موضوعیت خود خارج شده و تبدیل به وبسایت میشود. واقعا برای اینکه یک شیرینی فروشی داشته باشید، دیگر لازم نیست متری صد میلیون تومان پول مغازه بدهید، چیزی که لازم است این است که محصول خوبی در هر کجا که دارید تولید کنید و دیجیتال مارکتینگ بلد باشید.

همه این فروشگاهها هم اینقدر به ما لطف دارند که سفارشات ما را به رایگان دم در آپارتمان ما به ما تحویل میدهند. خیلی هم عالی! به دنیای تنبلهای تکنولوژیک خوش آمدید!

روندی که توضیح دادم تبعات متعددی را با خود به همراه آورده و یا خواهد آورد که در جای خود به آن پرداخته خواهد شد اما در این نوشته قصد داریم به یکی از ابتدایی ترین تبعات این روند بپردازیم.

یکی از نتایج مهاجرت از کسب و کار آفلاین به کسب و کار آنلاین ایجاد یک کسب و کار جانبی بسیار بزرگ به نام حمل و تحویل سفارشات آنلاین است. به هر حال یکی باید اینهمه خرید آنلاین ما را به دست ما برساند؟ آیا اینکار قابلیت آنلاین و دیجیتال شدن دارد؟ پاسخ با وجود پهپادها روشن است، اما تا وقتی که روند استفاده از پهپادها تا سوپر مارکت و رستوران محل ما توسعه پیدا نکرده چگونه باید به این سوال پاسخ داد؟

در کشور ما پاسخ استفاده از پیکهای موتورسوار است. موتورسیکلتهایی که قبلا برای جابجایی آدمها استفاده میشد امروز بیشتر برای تحویل سفارشات آنلاین و غیر حضوری استفاده میشود. همزمان با افزایش فروشگاههای آنلاین تعداد این پیکهای موتوری رو به افزایش خواهد گذاشت و دیری نخواهد پایید که شهر به تسخیر این موتوریها درخواهد آمد (همین الان هم وضعمان بهتر نیست).

موتوریهایی که هر کدام چهار برابر یک خودرو سواری وطنی هوا را آلوده میکنند و به اندازه یک تراکتور آلودگی صوتی دارند. نه قانون راهنمایی و رانندگی را رعایت میکنند و نه اینکه ریالی مالیات پرداخت میکنند، نه بیمه تامین اجتماعی دارند و نه بازنشستگی و مرخصی. این یعنی توسعه غیر متوازن و ایجاد ناهنجاری و بی عدالتی اجتماعی.

نمودار فوق سهم وسائل نقلیه مختلف در آلودگی هوا را نشان میدهد.

مسلما دولتمردان ما خیلی کارهای مهمتری از حفظ ریه ها و اعصاب ما و کاهش ترافیک و دغدغه های عدالت اجتماعی دارند اما اگر روزی یکی از این مدیران سه لتی مربوطه سرش خلوت شد، کافی است چند تا قانون ساده بگذارد.

اول اینکه تولید موتورسیکلت بنزینی را ممنوع کند و به کارخانه ها برای تغییر تکنولوژی تولید و به مردم برای خرید موتور برقی وام بدهد.

دوم اینکه به کار گرفتن موتوریها به اینصورت را ممنوع کند و کارفرما را موظف به استخدام قانونی موتوریها بکند. اینطوری دیگر برای پیتزا فروشی سر کوچه ما صرفه اقتصادی نخواهد داشت تا پیک خودش را داشته باشد و شرکتهایی شکل خواهند گرفت که کارشان ارائه خدمات تحویل به فروشگاهها خواهد بود و آنها موتوریها را استخدام خواهند کرد.

سوم اینکه برای تصحیح نحوه رانندگی موتور سواران متخلف، جریمه های سنگین به شرکتهایشان ببندد و مطمئن باشد که آنها خود راه حل مشکل را خواهند یافت.

مسلما هزینه تحویل سفارشات هر روز رو به رشد خواهد بود و در نتیجه من فکر میکنم، در یک افق زمانی نه چندان بلند مدت، مراکز خرید آنلاین ایجاد خواهند شد. به این معنا که معادل آنلاین پاساژهایی مانند پالادیوم در تهران روی اینترنت ایجاد خواهند شد که تعداد زیادی فروشگاه در کنار هم قرار گرفته و شما سفارشهای مختلف خود را به فروشگاههای آنلاین آن خواهید داد و نهایتا یک بار عملیات تحویل سفارشها برای شما به صورت همزمان صورت میگیرد.